ترمه ابریشمی از انواع پارچه های اصیل و دستبافت ایرانی است که به دلیل دارار بودن کیفیت و زیبایی منحصربه فردش دارای طفداران خاص خود بوده و هست. اکنون این نوع محصول سنتی چه در داخل و چه در خارج از کشور شناخته شده است و می توان نمونه هایی بی نظیر و زیبا را از آن در کشورهای عراق و افغانستان و ترکیه و همچنین کشورهای اروپایی یافت. ترمه ابریشمی در طرح ها و رنگ های مختلف تولید و دارای کاربردهای مختلف و بسیاری می باشد که هر شخص خریدار بنا بر نیاز خود و نوع سلیقه ای که دارد آن را برای دکوراسیون منزل یا محل کار خود انتخاب می نماید.
نقد و بررسی درباره ترمه ابریشمی
ترمه از جمله صنایع دستی و نفیس ایرانی است که قدمت آن به دوره صفوی باز می گردد. در واقع در آن زمان بود که با این پارچه سنتی بها داده شد و سبب رشد و گسترش آن در بین مردم شد. برای آشنایی با این پارچه ارزشمند نگاهی اجمالی به روش تهیه ترمه و انواع ترمه و همچنین نقوش پراستفاده در بافت ترمه خواهیم داشت.
مراحل بافت: بافت این پارچه پر نقش و نگار و چشم نواز دارای مراحل مختلفی از جمله تهیه الیاف، رنگرزی و سپس بافت آن می باشد. اولین مرحله در بافت پارچه ترمه تهیه مواد اولیه اصل و مناسب است که شامل مراحل زیر می باشد:
- تهیه پشم باکیفیت
- شستن پشم
- سفید کردن پشم
- ثابت نمودن رنگ
- رنگرزی با استفاده از مواد گیاهی و طبیعی
- چله کشی و چله دوانی
- ماسوره پیچی
در گذشته ترمه کاملا با استفاده از دست بافته می شده و موسوم به انگشت بافت بوده ولی بعدها به صورت نیمه دستی و با کمک دستگاه های چوبی بزرگ کار بافت آن ها صورت می گرفته، اما امروزه بافت انواع ترمه بوسیله دستگاه های مایشنی و نیمه صنعتی صورت می گیرد.
انواع ترمه
در گذشته نحوه بافت پارچه های ترمه به گونه ای بود که ابعادشان در اندازه های شال بافته می شد و به همین نام نیز موسوم بود. شال ها با ظرافت از قسمت پشت به یکدیگر متصل می شدند، به گونه ای که پارچه کاملا یکدست به نظر می رسید. نقش و نگارهای ترمه دارای اصالت و برگرفته از نقوش ایرانی است.
با پیشرفت تکنولوژی و رواج دستگاه های بافندگی ترمه نیز مانند هر نوع پارچه دیگر به صورت ماشینی بافت می شود و از بافت روزی 10 تا 15 سانتی که در گذشته با زحمت فراوان و صرف زمان زیاد صورت می گرفته، امروزه به روزی 40سانت تا یک متر نیز رسیده است.
شال های ترمه در طرح ها و اندازه هاسی مختلف به صورت دستی بافته می شد که در زیر به معرفی اجمالی انواع این شال ها می پردازیم:
- شال چهارقدی
- شال کشکیری
- شال بندی
- شال راه راه
- شال اتابکی
- شال زمردی
- شال کرمانی
- شال یزدی
- شال محرمات
- شال امیری
- شال کمربندی
- شال رضوی
البته این نوع پارچه های ترمه فقط در گذشته بافت می شده و امروزه دیگر رواج ندارد و شاید فقط تعدادی از این نوع شال ها از گذشته تا کنون مانده باشد که از پدربزرگ ها به ارث رسیده و یا در موزه ها نگهداری می شود.
نقوش ترمه
نقش های به کار رفته در بافت این پارچه اصیل ایرانی از دیرباز تا به امروز دارای تنوع نقش و طرح بوده ولی با محوریت بته جقه بافته می شده. به طوری که در بافت ترمه های ماشینی امروزی نیز نقش بته جقه به خوبی هویداست و یکی از طرح های اصلی در بافت ترمه است. از دیگر نقوش زیبا که در بافت انواع ترمه به کار می رفته می توان به طرح جام، بته کشمیری، بته اژدری، گلزار، قاب قرآنی، خجسته،بته بادامی، بته سروی و گل شاه عباسی اشاره کرد.
